Menu

 

Wat is turf?

Turf is een delfstof, net als steenkool en aardolie, en de winning ervan is een onomkeerbaar proces. Dit maakt turf een niet-hernieuwbaar, fossiel product. In essentie is turf niets anders dan gedroogd veen – de restanten van eeuwenoude planten, samengeperst tot een sponsachtig materiaal. Het wordt voornamelijk gewonnen in de Baltische staten, Scandinavië en – tot voor kort – in Ierland, waar het diep uit drooggelegde veengebieden wordt ontgonnen.

De tuinbranche is dol op turf, en dat is niet zonder reden. Turf is vederlicht en spotgoedkoop, wat het aantrekkelijk maakt voor massaproductie. Dankzij turf kunnen kwekers planten voor een habbekrats de grond uit stampen en potgrond zo goedkoop mogelijk in de schappen gooien. Bovendien houdt turf goed vocht vast, maar het bevat nauwelijks voedingsstoffen die planten nodig hebben om te groeien. Dat laatste is handig voor de sector die liever zelf nauwkeurig gedoseerde meststoffen toevoegt om maximale controle te houden over de groei en productie.

Met andere woorden: turf maakt plantenproductie efficiënter en winstgevender, maar de ecologische gevolgen zijn desastreus.

Voor de goede orde: planten hebben geen turf nodig om goed te groeien. Er zijn talloze alternatieven waar we geen ecosystemen voor leeg hoeven te roven en die zowel voor je planten als voor de planeet beter zijn. De keuze ligt bij ons.

 

Het begint heel zachtjes. Je hoort het – het stille weglopen van water, alsof het stiekem vertrekt zonder afscheid te nemen. Maar dit is geen natuurlijk proces. Mensen graven greppels, zetten sluizen open. Het water – het hart van ons veen – wordt weggevoerd. En wat achterblijft? Een dorstige bodem, scheuren in de aarde en een landschap dat langzaam zijn ziel verliest. Wij dieren merken het als eerste. De kikkers, ooit het koor van het moeras, vallen stil. De libellen zoeken tevergeefs naar natte oevers om hun eitjes neer te leggen. En ik? Ik, de kraanvogel, keer trouw terug… maar zie geen spiegelend water meer onder mijn vleugels, alleen droge vlakte. Mijn roep klinkt hol boven de gescheurde grond – en ik vlieg verder, op zoek naar een plek die nog ademt. Sommigen proberen te vluchten. Anderen blijven, hopend dat het tij keert. Maar het veen voedt hen niet meer. Waar eens leven zinderde, sluipt nu de stilte. En dan – als iedereen allang vergeten is dat wij hier leefden – komen de machines. Je hoort ze al van ver: het lage dreunen, het grommen. Geen storm, maar bulldozers. Ze komen om te nemen wat er nog over is: het veen zelf.
Graan de Kraan
Vogel

Turfwinning

Turfwinning leidt tot vernietiging van hele natuurgebieden. De habitats van vogels, slangen en insecten bij turfwinning volledig verloren. Eerst wordt het gebied ontwaterd. Daarna wordt het veen laag voor laag gemijnd. Meters diep graven de machines zich een weg door de eeuwenoude bodem, door lagen die duizenden jaren hebben bestaan. De grond wordt vermalen, verwerkt, verkocht. Voor potgrond, voor wat winst op de balans.

Wat achterblijft, zijn gapende wonden in het landschap. Geen vruchtbare grond, geen moeras dat zich kan herstellen. Enkel kale, levenloze kraters die als littekens in de aarde achterblijven. Het water keert niet terug. De dieren keren niet terug.

En waarvoor? Voor een hortensia op de vensterbank, een basilicumplantje in de keuken, een viooltje in de tuin. Een fractie van schoonheid, gekocht met de ziel van een eeuwenoud landschap.

Het Responsible Produced Peat keurmerk

Soms heeft turf het RPP (Responsibly Produced Peat) keurmerk. Dit keurmerk zorgt er vooral voor dat het gebied na de turfwinning een nieuwe bestemming krijgt. In plaats van de grond simpelweg achter te laten, wordt het voorbereid voor herinrichting en ander gebruik. De aangerichte schade kan echter niet zomaar hersteld worden. Kijk ons filmpje om hier meer over te weten te komen. 

en_GB